برای ازدواج هم برنامه می خواهی!

ازدواج
آگاهانه و با برنامه، برج مراقبت زندگى است و ضرورت آن، به ویژه در این
دوران که زندگى بشر از پیچیدگى خاصى برخوردار است، پوشیده نیست. مواردى
چون نیل به آرامش و سکون، تأمین نیازهاى جنسى و حیات، بقاى نسل، تکمیل
شخصیت و تکامل اجتماعى، سلامت و امنیت اجتماعى و تأمین نیازهاى روانى -
اجتماعى در شمار مهم‏ترین اهداف ازدواج جاى دارند. رسیدن به همه این اهداف
به تأمل و تفکر و نیل به چنین ازدواجى به برنامه ریزى نیازمند است. این
مقاله به ضرورت ازدواج مى‏پردازد و سپس 9 مؤلّفه ضرورى جهت برنامه ریزى
ازدواج را برمى‏شمارد.

انسان، اجتماعى‏ترین موجود زمین
است و هیچ انسان سالمى نمى‏تواند بدون ارتباط با دیگران زندگى کند. آدمى
ترکیبى از جسم و روان است. برخى چنان مى‏پندارند که وجودشان به این جسم
خاکى محدود است. در صورتى که این جسم، استراحتگاه موقتى روح شمرده مى‏شود
و روان آدمى به مونس و همدم و همراه نیاز دارد. اریک فروم ،روان شناس
آلمانى، مى‏گوید: «انسان از لحظه‏اى که به دنیا مى‏آید تا آن دمى که از
دنیا مى‏رود، هر کارى که مى‏کند براى رفع احساس تنهایى خویش است.»(1)وقتى
این تنهایى بیش‏تر شود، تکاپوى بشر براى جست‏وجوى یار و همراه فزونى
مى‏یابد. کامل‏ترین و جامع‏ترین نمود این جست و جو که قاعدتاً تمام زندگى
فرد را تحت الشعاع قرار مى‏دهد، ازدواج است.

ضرورت برنامه ریزى در ازدواج‏

صاحب
نظران معتقدند به همان اندازه که نباید از ازدواج دچار ترس و توهم شد، به
همان اندازه نیز نباید این اتفاق مهم و حیاتى را ساده پنداشت؛ زیرا
ازدواج‏هاى بدون برنامه و مطالعه کارنامه ی خوبى نداشته‏اند. به همین
خاطر، براى یک ازدواج موفق باید برنامه داشت. این امر به ویژه در دنیاى
امروز که از پیچیدگى خاص برخوردار است، اهمیت دو چندان پیدا مى‏کند؛
ازدواج یک سنت دیرینه اجتماعى است؛ ادیان الهى از مشوّقان عمده آن
بوده‏اند و حتى آن را میثاق مقدس خوانده‏اند. دین مبین اسلام بر این سنت
پاک و ارزشمند که سعادت جامعه را رقم مى‏زند و موجب بقاى نسل مى‏گردد،
بسیار تأکید ورزیده است. پیامبر اکرم (ص) مى‏فرماید: «هیچ بنایى نزد
خداوند از ازدواج محبوب‏تر نیست.»(2) این بنا به برنامه و نوعى مهندسى
فکرى و روحى نیاز دارد. ازدواج وتشکیل خانواده حرکت از «من» به سوى «ما»
است. نیازى مقدس و طبیعى است که از فطرت و آفرینش انسان‏ها سرچشمه مى‏گیرد
و نباید آن را یک قرار داد متعارف اجتماعى تلقى کرد؛ زیرا اگر این بنیان
مقدس آسیب ببیند، پیامدهایى جبران‏ناپذیر دارد.

مولفه های لازم در برنامه ریزی

در برنامه ریزى ازدواج از 9 عامل نام برده مى‏شود که در توفیق این امر مهم تأثیر بسیار دارد. این عوامل عبارت است از:

1. نیت و اراده آگاهانه براى ایجاد خانواده و ساختن زندگى مشترک‏

نیت
تنها یک امر ذهنى نیست. این پدیده مجموعه‏اى از طراحى‏هاى ذهنى و عملى است
که سخت‏کوشى و تلاش بهینه و کارآمد بخشى از آن به شمار مى‏آید. کسى که
برنامه‏اى شفاف و روشن براى این امر مهم داشته باشد، استحکام و بقاى این
پیوند مقدس را رقم زده است. البته این نکته را هم نباید فراموش کنیم که هر
گاه انسان به کارى مقدس و ارزشمند به ویژه ازدواج دست بزند، رحمت الهى 
یارى اش مى‏دهد.

2. سلامت روح و جسم

انسان
سالم به وجود آورنده ی خانواده سالم است و چون اجتماع مجموعه خانواده‏ها
است، وقتى سلامت روان پایه و اساس زندگى‏هاى مشترک باشد، بالندگى اجتماعى
به ارمغان مى‏آورد. سلامت جسم در مرتبه بعد است. گروهى از مردم دراثر
سوانح و جنگ‏ها مشکل جسمى پیدا مى‏کنند؛ ولى مى‏توانند زندگى زناشویى
بسیار متعالى تشکیل دهند.

3. داشتن منبع درآمد مناسب

بحث
تأمین براى یک ازدواج موفق و زندگى پرخیر و برکت بسیار ضرورت دارد. مسأله
اشتغال و تأمین خانواده نوعى امنیت روانى ایجاد مى‏کند که لازمه ی زندگى
مشترک است. دانشجویانى که به ازدواج تمایل دارند، با جد و جهد در کنار
درس، حرفه‏اى مى‏یابند و مسأله تأمین را تا حدود زیادى حل مى‏کنند. یارى
خانواده دراین زمینه نیز از عوامل آسان کننده ازدواج است. البته در این
مراحل صبر، قناعت، پذیرش وضع موجود، و تلاش براى تأمین هر چه بیش‏تر ضرورت
دارد.

4. سن مناسب

زوج
مناسب باید از جهت جسمى به بلوغ کامل رسیده باشند و از جهت روحى و روانى
براى پذیرش مسؤولیت ازدواج آمادگى داشته باشند. امروزه، با عنایت به بحث
تحصیل و کار و امکانات، تعریفى خاص از سن مناسب وجود ندارد؛ یعنى با لحاظ
کردن بلوغ جسمى و روحى و تطبیق با شرایط زمانه، از جهت تحصیل و اشتغال و
تأمین، مى‏توان در خصوص ازدواج تصمیم گرفت. البته نباید فراموش کنیم که
بیش از سن تقویمى، سن عقلى ضامن بقاى زندگى مشترک خواهد بود.

5. ثبات عاطفى

داشتن
ثبات عاطفى و کنترل عواطف و احساسات در امر ازدواج بسیار تعیین کننده و
مهم است. حوصله و بردبارى، صداقت، خلوص، بى آلایشى، مهربانى، گذشت، صمیمیت
، اعتماد، اطمینان، نظم و انضباط و همکارى، سازگارى، تعهد، سخاوت و حسن
تفاهم و بالاخره انعطاف از موارد عمده ی ثبات عاطفى اند. جوانانى که در
آستانه ازدواج و تشکیل خانواده قرار دارند، باید از حداقل ثبات برخوردار
باشند؛ بتوانند خشم و شادى غیر طبیعى خود را کنترل کنند؛ با متانت و تأمل
به بررسى واقعیت‏ها پردازند و هنگام قضاوت و داورى با عقل و منطق ظاهر
شوند.

6. داشتن منطق و مسؤولیت پذیرى

براى
پدید آوردن یک ازدواج موفق هرگز نباید بنیان آن را بر هوس‏هاى گذرا استوار
کرد. یکى از معیارهاى اساسى در مرحله مقدماتى ازدواج داشتن منطق و احساس
مسؤولیت پذیرى است که در حقیقت علاقه و رغبت براى ایجاد خانواده است و پیش
شرط اساسى ازدواج موفق به شمار مى‏آید.

7. عشق الهى و تحکیم بنیان خانواده

در
فرایند ازدواج مراحلى وجود دارد که سردار همه آن‏ها عشق و شوق به زندگى با
همسر آینده است. این عشق هر چه به حقیقت و واقعیت و اصالت نزدیک‏تر باشد،
خانواده از تداوم و استحکام فزون‏تر برخوردار مى‏شود. وفادارى به عشق،
وفادارى به همسر را به ارمغان مى‏آورد که در آن احساس تکامل و تعلق خاطر و
خوشبختى حاصل مى‏گردد.

8. قوانین ازدواج

ازدواج
داراى وظایف، حقوق و تکالیف است. ضرورت آشنایى جوانان باقوانین و مقرارت
ازدواج بر هیچ کس پوشیده نیست. این مسأله بخشى از برنامه ازدواج است.
آشنایى مقدماتى با حقوق و قوانین تشکیل خانواده، در پایدارى ازدواج و
شیرینى و لذت زندگى بسیار مؤثر است. از جمله این حقوق، حقوق قانونى و
شرعى، مهریه و حدود و اختیارات زوجین در برابر یکدیگر، تقسیم کار، حقوق
زن، تعهدات اصلى و فرعى، شروط و تربیت فرزند است.

9. بهداشت، مدیریت تحکیم خانواده

از
لوازم یک ازدواج موفق و برنامه ریزى شده آشنایى زوجین با بهداشت و تلاش
براى حفظ و نگهدارى سلامت خانواده است.کسب اطلاعات در خصوص تنظیم خانواده
و توجه به برنامه‏هاى جمعیتى کشور، به عنوان یک خانواده بزرگ، ضرورت دارد.

 پى نوشت:

1.جوانان و ازدواج، کیهان نیا، ص 15.

2.فصل الزواج، ناصرى، یادداشت موضوعى.

منبع : مجله پرسمان - با تغییر وتلخیص

مقالات مرتبط :

ازدواج هایی روی آب

ایده های اشتباه در ازدواج

ازدواج نکنید اگر...

زیبائی و ماجرای انتخاب