سبز ترین فصل زندگی

امام صادق علیه السلام وجوانان

نگاه
مهربان امام صادق(ع) به جوانان، همراه با بزرگداشت ‏شخصیت، تکریم
استعدادها و صلاحیت‏ها، احترام به نیازها و توجه به قلب‏هاى ‏پاک و زلال
آنان بود و اقبال جمع جوانان به سوى امام(ع) فرایند عملکرد و رفتار متین ،
محبت‏آمیز ، حکیمانه و سرشار از خلوص وعاطفه آن حضرت بود ، بدان حد که
سخنش بر اریکه دل آنان مى‏نشست، زیرا گرایش جوان به خوبى، نیکى و زیبایى
بیشتر و سریعتر ازدیگران است. پدیده‏اى که امام بدان اشاره نموده
مى‏فرماید: «انهم اسرع الى کل خیر» (1) جوانان زودتر از دیگران به خوبی ها
روى مى‏آورند.

رفتار و سخن امام صادق(ع) ترجمان حقیقى این گفته رسول خدا(ص)است که فرمود: «اوصیکم بالشبان خیرا، فانهم ارق افئده‏» (2) سفارش مى‏کنم شما را که، با جوانان به خوبى و نیکویى رفتارکنید ، چرا که آنان نازک دل و عاطفى‏ترند.

از
جمله، یکى از یاران امام به نام «مؤمن طاق‏» (3) براى پیام‏رسانى و تبلیغ
دین، مدتى را در شهر بصره گذراند. وقتى که به‏مدینه بازگشت، خدمت امام
صادق(ع) رسید، حضرت از او پرسید: - به بصره رفته بودى؟ - آرى! - اقبال
مردم را به دین و ولایت چگونه دیدى؟ - اندک است! مى‏آیند ولى کم!! امام در
جواب فرمودند:جوانان را دریاب، زیرا آنان به نیکى و خیر از دیگران ‏پیشتازترند. (4)

عصر
جوانى « فرصت نیکو » و « نسیم رحمت ‏» است که باید به خوبى ازآن بهره جست
و با زیرکى، ذکاوت و تیزبینى آن نعمت‏ خداداد راپاس داشت; زیرا که این
فرصت، «ربودنى‏» و «رفتنى‏» است و ضایع ساختن آن، چیزى جز غم، اندوه و
پشیمانى را براى دوران پس‏از آن به ارث نمى‏گذارد. زندگى کوتاه است و فرصت
زودگذر! تنها سرمایه‏ گران بهاى ما وقت است که بازگشتى ندارد ، از این رو
بزرگترین فن‏ بهتر زیستن، بهره جستن از فرصت هاى بى‏نظیرى است که برما
مى‏گذرد. این سخن امام صادق(ع) را باید جدى گرفت: «من انتظر عاجلة الفرصة
مواجلة الاستقصاء سلبته الایام فرصته،لان من شان الایام السلب و سبیل
الزمن الفوت‏» (5) به هرکس فرصتى دست دهد و او به انتظار بدست آوردن فرصت
کامل آن‏را تاخیر اندازد، روزگار همان فرصت را نیز از او برباید، زیرا کار
ایام، بردن است و روش زمان، از دست رفتن.

آدمى با ورود به
دوران جوانى به دنبال «هویت‏» جدیدى مى‏گردد ، آن احساس نسبتا پایدار از
یگانگى خود ، از این که: «من که هستم ‏و که باید باشم؟» که دستیابى به آن،
به فرد امکان مى‏دهد که‏ارتباطات خود را با خویشتن، خدا، طبیعت و جامعه
تنظیم کند.

 در
این مرحله هویت‏یابى نقش «آگاهى و بینش‏» بسیار مؤثر وکارساز بوده، بر «
رفتار و عمل‏ » تاثیر دارد ، در این دوران، ممکن است‏ سرگردانى در هویت‏
سبب گردد که جوان نسبت ‏به کیستى خود و نقش اجتماعى خود دچار تردید گردد و
این شک ضمن برهم زدن ‏هماهنگى و تعادل روانى، او را به «بحران هویت‏»
بکشاند ، بحرانى که جوان به پیرامون اهداف بلند مدت، انتخاب شغل، الگوهاى
رفاقت، رفتار و تمایل جنسى، تشخیص مذهبى، ارزش هاى‏اخلاقى و تعهد گروهى با
تردید و شک خواهد نگریست. در شکل‏دهى هویت، «معرفت دینى‏» نقش مهمى را
ایفا مى‏کند و درواقع، دین مى‏تواند تکیه گاه جوان و رهایى دهنده او از
این‏بحران باشد; البته «دانش‏»، «کار و تلاش‏» نیز در ساماندهى‏ هویت او
کارساز است. (6)

بنابراین، جوان باید رنگ خدایى گیرد تا
هویتش خدایى گردد،«دین‏» همان «رنگ خدا» است که همگان را بدان دعوت
مى‏کنند: (صبغه‏الله و من احسن من الله صبغه) (7) ; رنگ خدایى (بپذیرید!)
وچه رنگى از رنگ خدا بهتر است؟

امام صادق(ع) درباره آیه
فوق‏مى‏فرماید: «مقصود از رنگ خدایى همان دین اسلام است.» (8) دین به
انگیزه جوان در بنا و آراستن هویت او پاسخ مى‏دهد ، چراکه آدمى داراى عطشى
است که فقط با پیمودن راه خدا فرومى‏نشنید (9) ; از این رو امام صادق(ع)،
یادگیرى بایدها و نبایدها و اندیشه‏هاى سبز دین را از ویژگی هاى دوران
جوانى مى‏داند. (10) و گاه نسبت‏به آن دسته از جوانانى که « علم دین ‏»
نمى‏دانند و درپى‏آن نمى‏روند ، رنجیده خاطر مى‏گردد. (11) دین اسلام،
همان روش زندگى است که میان زندگى اجتماعى و پرستش‏خداى متعال پیوند
مى‏دهد و در همه اعمال فردى و اجتماعى براى‏انسان مسوولیت‏ خدایى ایجاد
مى‏کند ، که این مجموعه عقاید و دستورهاى علمى، اخلاقى، سبب خوشبختى انسان
در این سرا و سعادت‏ جاوید در جهان دیگر مى‏شود.

در
اندیشه ی امام صادق (ع) باید دین صحیح را به جوانان آموزش داد تا آن ها
راه درست را از ابتدا انتخاب کنند و زندگی آینده شان را بسازند.

پی نوشت ها:

1-
بحارالانوار، ج‏23، ص‏236. 3- محمدبن على بن نعمان، معروف به «احول‏» و
«مؤمن طاق‏» ازبزرگان شیعه و از یاران دانشمند امام صادق(ع) و امام
کاظم(ع)بوده است. خاطره مناظرات اوبا ابوحنیفه زیبا و ماندگار است. همچنین
امام صادق(ع) او را دوست مى‏داشت. (رجال الشیخ، شیخ‏طوسى، انتشارات جامعه
مدرسین، ص‏296; منتهى المقال، ابوعلى‏حائرى، انتشارات آل‏البیت، قم، ج‏6،
ص 135 و136.) 4- بحارالانوار، ج‏23، ص‏236 و237. 5- همان، ج 78، ص 268. 6-
روانشناسى نوجوان، اسماعیل بیابانگرد، ص‏133 و123;روانشناسى رشد با نگرش
به منابع اسلامى، دفتر همکارى حوزه ودانشگاه، ج 2، ص 998 992; جوان و
رسالت‏حوزه، تعریف جوانى،میرباقرى، کانون اندیشه جوان، ص 30. 7- بقره، آیه
138. 8- اصول کافى، ج 2، ص 14. 9- نهج البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدى، خطبه
124، ص 122. 10- امام صادق(ع) مى‏فرماید: «الغلام یلعب سبع سنین، یتعلم
سبع‏سنین، یتعلم الحلال و الحرام سبع سنین‏»; فرزند، در هفت‏سال‏نخست‏بازى
نماید، در هفت‏سال دوم آموزش یابد و در هفت‏سال سوم(جوانى) حرام و حلال را
فراگیرد. (وسایل الشیعه، ج 15، ص 194.) 11- امام مى‏فرماید: «لو اتیت‏بشاب
من شاب الشیعه لایتفقه‏لادبته‏»; (تحف العقول، حرانى، ص 302.

منبع:  ماهنامه کوثر- با تغییر

تنظیم برای تبیان:داوودی

مقالات مرتبط :

قدرش را بدان تا از دست نرود

فرصتی که تکرار نمی شود

زندگی منهای خدا

راهی برای نفوذ در جوانان