تنها
21 سال داشت که با هزار امید و آرزو سر سفره عقد نشست و زندگی سرشار از
عشق را آغاز کرد. می گفت : همیشه فکر می کردم بعد از ازدواج دنیای متفاوتی
داشته باشم به همین خاطر روزی که سند ازدواج را امضا می کرد به همه چیز
فکر می کرد غیر از جدایی و طلاق . امروز بیش از 22 سال ندارد اما مجبور
است کوله باری از تجربه تلخ را با خود بر دوش بکشد .
قاضی به وی
گفته بود تنها میتوانی لوازم شخصی و مقدار کمی از لوازم منزل را که با
خود آوردی از شوهرت پس بگیری ، باور نمیکرد . اعتراض و فریادهایش به جایی
نرسید چون خودش اینگونه متعهد شده بود در آن هنگام که خودش را سوار بر
ابرها میدید ، شوهرش هنگام عقد نکاح در سند ازدواج ذکر کرده بود زوجه حق
مهر خود را ساقط کرده و او بیآن که بداند چیست ، آن را امضا کرده بود .
قبل از ورود به بحث ابتدا به تعریف شرط میپردازیم .
***
شرط : توافقی
است که برحسب طبیعت خاص موضوع یا رضایت طرفین در ضمن عقد نکاح قید می شود
بنابراین شرط، تعهدی است که ضمن تعهد دیگر درج میگردد و در اثر این امر،
بستگی و روابط میان آن دو تعهد ایجاد میشود که شرط، صورت تعهد تبعی به
خود میگیرد .
شروط موجود در قباله ازدواج: ضمن
عقد نکاح زوجه شرط کند هرگاه طلاق بنا به درخواست او نباشد و طبق تشخیص
دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار
وی نباشد ، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی
با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل
نماید.
مواردی که زن میتواند حسب مورد از دادگاه تقاضای صدور اجازه طلاق کند ، به شرح زیر است :
1-استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام
او به تادیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت
6 ماه نپردازد و اجبار او به پرداخت هم ممکن نباشد .
2- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل کند .
3- ابتلای زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد .
4- جنون زوج در مواردی که فسخ نکا ح شرعا ممکن نباشد .
5- عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوجه به شغلی طبق نظر دادگاه صالح که منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد .
6-
محکومیت شوهر به حکم قطعی اعم از مجازات پنج سال حبس یا بیشتر و یا جزای
نقدیای که بر اثر عجز از پرداخت، منجر به پنج سال یا بیشتر حبس شود و حکم
مجازات در حال اجرا باشد .
7- ابتلای زوج به هرگونه اعتیادی که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کرده و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد .
8-
زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی و
تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا اینکه زوج شش ماه متوالی بدون عذر
موجه از نظر دادگاه غیبت کند .
9- محکومیت قطعی زوج بر اثر ارتکاب
جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حدود و تعزیر بر اثر ارتکاب جرمی که
مغایر با حیثیت خانوادگی و شوون زوجه باشد که تشخیص آن با دادگاه است .
10- درصورتی که پس از گذشت 5 سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر او صاحب فرزند نشود .
11- در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود و ظرف مدت 6 ماه پس از اینکه زن به دادگاه مراجعه کرد، از او خبری نشده باشد .
12- زوج، همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت نکند .
علاوه
بر شروط دوازدهگانه، زنان میتوانند شروط دیگری را نیز به شوهر خود
پیشنهاد کنند مانند حق تحصیل، حق انتخاب مکان سکونت، حق اشتغال و ... چرا
که دیگر بسختی میتوان شخصی را یافت که در حال حاضر معتقد به لزوم تحول در
حقوق زن در ایران نباشد .لذا شاید مناسب باشد حال که تغییرات قانونی در
حقوق زن به دلایل مختلف با اشکالات متعدد روبهرو شده است و بسیار کند پیش
میرود، پیشنهاد کرد که بخشی از این تحول، از راه توسعه شروط ضمن عقد در
سندهای نکاح انجام شود .
قانون با ارائه یک الگوی واحد در
تشکیل ، ادامه ونحوه انحلال زندگی خانوادگی شاید نتواند پاسخگوی تنوع
سلایق و عقاید، فرهنگها، موقعیتهای اجتماعی و نیازهای مادی و معنوی
افراد در جامعه امروزی باشد؛ در حالیکه شروط عقد تا حد زیادی میتواند
به این تنوع و این نیازها پاسخ مثبت دهد، بیآنکه حرمت قانون شکسته شود،
همچنین از ظاهر این امر میتوان استنباط کرد که فلسفه درج این شروط معضل
در نکاح نامه چیزی نیست جز حمایت از زن و حفظ موجودیت خانواده و رعایت
پیشبینیهای لازم برای پیشگیری از سوء استفاده از اختیار طلاق بهدست مرد
.
البته این مقاله به هیچ وجه قصد ندارد به شما
توصیه کند در ابتدا چنین شرطی را مطرح کنید اما ممکن است شرایط بعضی از
افراد ایجاب کند که چنین شرطی را عنوان کنند . ما در این بخش به منظور
اطلاع رسانی بیشتر شما را در جریان قوانین موجود می گذاریم .
ادامه دارد........
ندا پاک نهاد- وکیل پایه یک دادگستری
تننظیم برای تبیان :داوودی
مقالات مرتبط :